پرسش های متداول

رویداد ال نینو / نوسان جنوبی یکی از مهمترین و شاخص ترین رویداد هایی است که منجر به ظهور نا بهنجاری های بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود . هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سالهای اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیزم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند ، بویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار جو در سالهایی که ال نینو رخ می دهد انجام گرفته است ، مجموعه این تغییرات را بنام نوسانات جنوبی می نامند که با کلمه اختصاری ENSO (ElNino Southern Oscillation )یعنی ترکیبی از دو کلمه ال نینو و نوسانات جنوبی است بکار می رود . برای نخستین بار واکر (۱۹۳۲) و بلیس (۱۹۳۷) بر وجود نوسانی در فشار سطح و در مقیاس جهانی اشاره کردند و آن را نوسان جنوبی SO نامیدند . بدین سان SOیک الگوی ارتباط از راه دور جهانی در اتمسفر است و به دلیل تمیز آن از سایر الگوهای ارتباط از راه دور ( بویژه نوسانات اطلس شمالی و آرام شمالی ) جنوبی نامیده شده است . مراکز عمل SO توسط یک گردش مداری شرق به غرب در امتداد صفحه استوا همراه با صعود هوا در غرب اقیانوس آرام و نزول هوا در شرق اقیانوس آرام به یکدیگر مربوط می شود و به این ترتیب گردش شکل می گیرد که توسط بژرگنس (۱۹۶۹) گردش واکر نامیده شد . ال نینو مولفه اقیانوسی ENSO می باشد و با دگرگونیهای بزرگ در دماهای سطح دریا در منطقه آرام حاره ای پدیدار می گردد .

فضای بین اتمسفر زمین وسیارات منظومه شمسی خلا کامل نیست اگر چه چگالی مواد بین سیارات کم است این فضا مقادیری گازهای داغ وذرات گرد و غبار در بر دارد. مواد گازی موجود در این نواحی را گاز بین سیارات مینامند زیرا این گازها بین سیارات قرار دارند واغلب از پروتونها و الکترونها تشکیل شده اند و چگالی مولوکولی آن بسیار کم است.

محققان امور هواشناسی جدیدترین اطلاعات واصله برای مثال درباره فشار هوا، وزش باد و دمای هوا را در ارتباط با یکدیگر در نظر گرفته و محاسبه می کنند و در پایان به عنوان نتایج کار خود می توانند هوای چند ساعت و حتی چند روز آینده را پیشگویی کنند. اینگونه پیشگویی هوا که از طریق محاسبه ارقام و اعداد مختلف با یکدیگر به دست می آید، در سراسر جهان شیوه ای بسیار متداول است. اما بسیاری از اوقات نیز غلط از آب در می آید. نه به این خاطر که متخصصان هواشناسی در کار خود سهل انگاری می کنند بلکه به این دلیل که در اصل، کل تغییرات هوا را نمی توان از قبل پیش بینی کرد.

رادار یک سیستم الکترومغناطیسی است که برای تشخیص و تعیین موقعیت هدف بکار می رود . با رادار می توان درون محیطی را که برای چشم ،غیر قابل نفوذ است دید مانند تاریکی ،باران،مه.برف،غبار و غیره.اما مهمترین مزیت رادار توانایی آن در تعیین فاصله یا حدود هدف می باشد.کاربرد رادارها در اهداف زمینی ، هوایی،دریایی،فضایی و هواشناسی می توان پیش بینی های لازم را ارائه کرد.ایجاد سیستمی با توانایی بالا در ردیابی پدیده ها هدف عمده رادارهای هواشناسی کشور است.

گردش آب درطبیعت که به آن سیکل هیدرولوژی یا چرخه آب گفته می شود، عبارت است از حرکت وجابجائی آب درقسمتهای مختلف کره زمین. این سیکل یک چرخش ساده نیست بلکه مجموعه ای از حرکات وچرخشهای مختلف تحت تأثیر نیروی متفاوتی از جمله نیروی جاذبه ، نیروی ثقل، تغییرات فشار وانرژی خورشیدی می باشد.این چرخش درسه بخش مختلف کره زمین یعنی اتمسفر(هواسپهر) یاچون هیدروسفر یا آب سپهر، لیتوسفریا سنگ سپهر صورت می گیرد. آب درداخل وبین این سرلایه درلایه ای به ضخامت ۱۶ کیلومتر صورت می گیرد که ۱۵کیلومترآن دراتمسفر وتنها ۱ کیلومترآن درداخل لیتوسفر قراردارد.

ماهواره های Geostationary برای هشدارهای کوتاه مدت و ماهواره‌های Polar Orbiting برای پیش بینی‌های بلند مدت تر بکار می‌روند. هر دو نوع ماهواره‌ها برای دیده بانی‌ کامل آب و هوائی جهان لازم هستند.

رادیوسوندها  دستگاه های هواشناسی هستند که برای اندازه گیری دما، رطوبت،‌ فشار، سمت و سرعت باد در جو بالا بکار می‌روند. دو عنصر ازن و تابش نیز می تواند توسط این دستگاه ها اندازه گیری شود.

از آنجا که فرایندهای هواشناسی به صورت جهانی عمل می کنند لذا نیاز است که اطلاعات دیده بانی از سرتاسر جهان، از جمله مناطق دور افتاده و خالی از سکنه نیز تهیه شود. بدین منظور سکوهای دیده بانی شناور به نام بویی (Buoy) ساخته شده است که در نقاط مختلف اقیانوسها مستقر بوده و از طریق ادوات نصب شده بر روی آنها اطلاعات جوی اندازه گیری می شود. این اطلاعات برروی نوار، ضبط و از طریق شبکه‌های کامپیوتری در اختیار پژوهشگران قرار می گیرد

اتمسفر زمین را بر حسب چگونگی روند دما، اختلاف چگالی، تغییرات فشار، تداخل گازها و سرانجام ویژگیهای الکتریکی به لایه‌های زیر تقسیم کرده‌اند:

1. تروپوسفر (Troposphere
2. استراتوسفر (Stratosphere)
3. مزوسفر (Mesosphere)
4. یونسفر (Ionosphere)
5. اگزوسفر (Exosphere)

فشار هوا نیرویی است که هوا بر یک واحد از سطح زمین وارد می کند و مقدار آن در سطح دریای آزاد، برابر است با وزن ستونی از جیوه به ارتفاع ۷۶ سانتیمتر. واحد اندازه گیری فشار هوا در آب و هواشناسی میلی بار یا هکتوپاسکال می باشد؛ هر میلی بار یا هکتوپاسکال برابر با ۱۰۰۰ دین بر سانتی متر مربع می باشد فشار ستون هوا در سطح دریای آزاد ۱۰۱۳ هکتوپاسکال بر سانتی متر مربع می باشد.

هواشناسان جهان بر سر سیستم یکنواختی از رده‌بندی ابرها توافق کرده‌اند . سازمان هواشناسی جهان (WMO ) پای‌بندی به این سیستم را تشویق می‌کند و مسئولیت هرتغییر یا پیشرفتی را که گاه‌ به‌گاه ممکن است به عمل آید ، بر عهده دارد . رده‌بندی کنونی ، تکامل یافته سیستمی است که در سال ۱۸۰۳ در انگلستان از سوی لوک هووارد منتشر شده ، و رنو فرانسوی و هیلدبراندسون سوئدی آن را بهبود بخشیده‌اند . سازمان هواشناسی جهانی تعریفها و عکسهای انواع مختلف ابرها را به شکل اطلس منتشر می‌کند . اطلسی دو جلدی در سال ۱۹۵۷ به چند زبان انتشار یافت .

در این رده‌بندی اصراری نیست که فرآیندهای تشکیل‌دهنده ابرها را در نظر بگیرند ، بلکه به اشکال متمایز ، سایه روشن ، ظواهر کلی و آثار نوری می‌پردازند که هواشناس نیمه‌حرفه‌ای آموزش دیده می‌تواند آنها را شناسایی کند . هواشناس در مرکز تحلیل می‌تواند دیده‌بانیهای ابرها را از چند ایستگاه کنار هم بگذارد تا از فرآیندهایی که در دست انجام است سررشته‌هایی به دست آورد .

دیده‌بانیهای سطحی و هواپیمایی نشان داده است که ابرها غالباً در گستره‌ای از ارتفاعات یافت می‌شود که از تراز دریا تا بلندای زیرین مرز تغییر می‌کند . در زیرین سپهر ، بخشی از جو که معمولاً ابرها در آنجا حضور دارند به سه (( اشکوب )) تقسیم شده است : بالا ، میانه ، و پایین . کلاله‌ای ( سیروس ) ، کلاله‌ کومه‌ای ( سیروکومولوس ) ، و کلاله‌ پوشن (سیرواستراتوس ) در اشکوب بالا واقع‌اند . فراز کومه‌ای ( آلتو کومولوس ) در اشکوب میانه قرار دارد ؛ پوشنی ( استراتوس ) و پوشن کومه‌ای ( استراتوکومولوس ) در اشکوب پایین قرار دارند . فراز پوشن ( آلتواستراتوس ) معمولاً در اشکوب میانه یافت می‌شود ، ولی اغلب به ارتفاع بالا گسترش می‌یابد ؛ باراپوشن ( نیمبواستراتوس ) ،کومه‌ای ( کومولوس ) ، و کومه‌ای بارا ( کومولونیمبوس ) در چند تراز گسترده است . اشکوبها هم‌پوشی دارند و با عرض جغرافیایی تغییر می‌کنند.

ظرفیت گرمایی ویژه آب باعث می گردد تا در طول روز دیرتر از خشکی های اطاف آن گرمتر شود و این امر سبب ایجاد یک منطقه گرمتر شود واین امر سبب ایجاد یک منطقه گرمتر و کم فشارتر بر روی خشکی می شود .از آنجائیکه حرکت هوا از منطقه پر فشار به کم فشار صورت می گیرد در طول روز شاهد وزش نسیم از دریا به طرف خشکی در سطح زمین هستیم که تحت عنوان نسیم دریا به خشکی SEABREEZE نامیده مشود. در طول شب این فرایند بر عکس صورت می پذیرفته و موجب تشکیل نسم خشکی به دریا LANDBREEZE در سطح زمین می گردد.

در این رده‌بندی اصراری نیست که فرآیندهای تشکیل‌دهنده ابرها را در نظر بگیرند ، بلکه به اشکال متمایز ، سایه روشن ، ظواهر کلی و آثار نوری می‌پردازند که هواشناس نیمه‌حرفه‌ای آموزش دیده می‌تواند آنها را شناسایی کند . هواشناس در مرکز تحلیل می‌تواند دیده‌بانیهای ابرها را از چند ایستگاه کنار هم بگذارد تا از فرآیندهایی که در دست انجام است سررشته‌هایی به دست آورد .

دیده‌بانیهای سطحی و هواپیمایی نشان داده است که ابرها غالباً در گستره‌ای از ارتفاعات یافت می‌شود که از تراز دریا تا بلندای زیرین مرز تغییر می‌کند . در زیرین سپهر ، بخشی از جو که معمولاً ابرها در آنجا حضور دارند به سه (( اشکوب )) تقسیم شده است : بالا ، میانه ، و پایین . کلاله‌ای ( سیروس ) ، کلاله‌ کومه‌ای ( سیروکومولوس ) ، و کلاله‌ پوشن (سیرواستراتوس ) در اشکوب بالا واقع‌اند . فراز کومه‌ای ( آلتو کومولوس ) در اشکوب میانه قرار دارد ؛ پوشنی ( استراتوس ) و پوشن کومه‌ای ( استراتوکومولوس ) در اشکوب پایین قرار دارند . فراز پوشن ( آلتواستراتوس ) معمولاً در اشکوب میانه یافت می‌شود ، ولی اغلب به ارتفاع بالا گسترش می‌یابد ؛ باراپوشن ( نیمبواستراتوس ) ،کومه‌ای ( کومولوس ) ، و کومه‌ای بارا ( کومولونیمبوس ) در چند تراز گسترده است . اشکوبها هم‌پوشی دارند و با عرض جغرافیایی تغییر می‌کنند.

نقشه های سطح ۵۰۰ میلی بار ،نقشه های سطح ۷۰۰میلی باری،نقشه های سطح ۸۵۰میلی باری ،نقشه های بارش و نقشه های سطح زمین.

کاربرد نقشه های سطح ۵۰۰میلی باری در پیش بینی را تو ضیح دهید؟.با مقایسه ارتفاع نقاط واقع روی خطوط هم ارتفاع (کنتور)در روزهای مختلف و تعیین ضخامت این خطوط می توان به وجود ناپایداری و یا پایداری  پی برد و با انطباق آن با اطلاعات سایر سطوح پیش بینی صادر نمود.

کاربرد نقشه های سطح ۷۰۰ میلی باری در پیش بینی را توضیح دهید؟.در این سطح علاوه بر ارتفاع و دما اطلاعت مربوط به لازم برای تشکیل ابرهای سطوح میانی جو نیز مورد بررسی قرار می گیرد .هر چه خطوط رطوبتی (اختلاف دمای خشک و نقطه شبنم) به عدد ۵ نزدیکتر باشد احتمال تشکیل ابر در این سطح بیشتر میشود

• الگوی دریا و خشکی
• جریانات اقیانوسی
• وجود رشته کوهها
• جابجایی فصلی کمربند های باد و فشار

به کارگیری داده های هواشناسی در حل مسایل عملی مختلف نظیر کشاورزی ،انرژی ،بهداشت ،حمل و نقل ،معماری و …. را هواشناسی کاربردی گویند . هدف از هواشناسی کاربردی کمک به جامعه برای تطابق با محیط اطراف خود است.

نقشه هواشناسی که تمام پارامترهای مهم هواشناسی برای تعیین شرایط جوی در یک زمان معین و برای یک ناحیه بسیار وسیع در آن لحاظ شده باشد

خطوطی که در روی نقشه های هواشناسی تمام نقاطی را که در یک دوره مشخص دارای تغییرات فشار جوی یکسان هستند را به یکدیگر متصل می کند.

خطوطی که در روی نقشه های هواشناسی تمام نقاطی را که در یک دوره مشخص دارای تغییرات دمایی یکسان هستند را به یکدیگر متصل می کند.

ریختن یا تزریق مواد لازم از قبیل دی اکسید کربن جامد ،بلورهای ید ،نقره و غیره  از طریق هواپیما و … را به درون ابرها به منظور فراهم نمودن شرایط بارش را باروری ابرها می گویند.

دمایی که در آن حد باید کاهش یابد تا بخار آب موجود در هوا بر روی سطوح مختلف متراکم گردد.

زمانی که دمای محیط با افزایش ارتفاع افزایش می یابد و نشان دهنده پایداری هوا و از شرایط لازم برای بروز آلودگی هوا می باشد.